Τα φαντάσματα του Ντέμιν

H Verena Kessler, κάνει ένα καταπληκτικό, συγγραφικό ντεμπούτο που υπόσχεται πολλά για το μέλλον. Kαταφέρνει να καθηλώσει τον αναγνώστη της από την πρώτη κιόλας σελίδα.

Σε αυτό το πρώτο της λοιπόν μυθιστήρημα,  παίρνει ως αφορμή τα πραγματικά γεγονότα που συνέβησαν στον Ντέμιν της Γερμανίας στις αρχές Μαίου του 1945. Τις μέρες εκείνες, πραγματοποιήθηκε στο χωριό αυτό, η μεγαλύτερη μαζική αυτοκτονία στην ιστορία της Γερμανίας. Ήταν λίγες μέρες πριν και αφότου ο Κόκκινος Στρατός, εισέβαλε στην περιοχή. Τα ηττημένα Ναζιστικά στρατεύματα είχαν τις προηγούμενες αποχωρήσει, ανατινάσσοντας κατά την υποχώρησή τους τις γέφυρες που θα οδηγούσαν τα Ρωσικά στρατεύματα στα ενδότερα της χώρας, με αποτέλεσμα τόσο οι Ρώσοι στρατιώτες όσο και οι κάτοικοι  να παγιδευτούν ανάμεσα στα ποτάμια που διέσχιζαν την περιοχή, χωρίς να έχουν δρόμο διαφυγής. Τις μέρες εκείνες, φανατικοί ναζί κάτοικοι της περιοχής προτίμησαν να αυτοκτονήσουν μαζί με τις οικογένειές τους από τα να πέσουν στα χέρια των εχθρών, ενώ οι φρικαλεότητες (εν ψυχρώ δολοφονίες,μαζικές εκτελέσεις, ομαδικοί βιασμοί ακόμα και παιδιών, πυρπολήσεις κλπ)  που διαπράχθηκαν από τους Ρώσους στρατιώτες, επεξέτεινε το κλίμα πανικού που είχε ήδη σπείρει η Ναζιστική προπαγάνδα. Ακρωτηριασμοί, απαγχονισμοί, δηλητηριασμοί, αυτοπυροβολισμοί και κυρίως πνιγμοί στον ποταμό Πέενε, ήταν ανάμεσα στους τρόπους που ολόκληρες οικογένειες, περισσότεροι από 1000 άνθρωποι, επέλεξαν να πεθάνουν. 

Η ιστορία της Verena Kessler, αναπτύσσεται σε δύο παράλληλες ιστορίες: την ιστορία της Λάρι, μιας δεκαπεντάχρονης έφηβης που ζει και μεγαλώνει στο Ντέμιν και της υπερήλικης γειτόνισσάς της που μένει μόνη, έχοντας επιβιώσει των ομαδικών αυτοκτονιών και κουβαλώντας αυτή τη σκληρή κληρονομιά. Οι δύο ηρωίδες δεν ανταλλάσσουν ούτε μια κουβέντα μέσα στην ιστορία. Γνωρίζει και παρατηρεί η μια την άλλη, αλλά ποτέ δεν θα μιλήσουν. Οι ιστορίες τους όμως μπλέκονται, με τον τρόπο που το παρελθόν εισβάλλει και καθορίζει το παρόν και τον τρόπο που έχουν οι έννοιες να ρέουν και να αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. 

Η Λάρι, είναι μια ιδιότυπη έφηβη: ζει μόνη με τη μητέρα της μετά το διαζύγιο των γονιών της, έχει μάθει να φροντίζει τον εαυτό της, βγάζει το χαρτζιλίκι της φροντίζοντας τους τάφους στο τοπικό νεκροταφείο, έχει μια τυπική σχέση με το σχολείο και μια καλή φίλη που μοιράζεται τα πάντα...ή σχεδόν τα πάντα μαζί της. Το μεγάλο της όνειρο είναι να γίνει πολεμική ανταποκρίτρια.

Η κα Ντόλμπεργκ, ζει μόνη μετά το θάνατο της επίσης επιζήσασας των αυτοκτονιών αδελφής της, που ήταν η μονη που κατάφερε να κάνει δική της οικογένεια, ενώ ο ανιψιός της την πιέζει να μπεί σε ένα γηροκομείο καθώς έχει μεγαλώσει πολύ. Η κα Ντόλμπεργκ ζει συντροφιά με τις αναμνήσεις της, τα οικογενειακά κειμήλια και τις παλιές φωτογραφίες της οικογένειας της που χάθηκε τις μέρες του Μάη του 1945. Όταν έρχεται η στιγμή να μετακομίσει και έχοντας βιώσει το επώδυνο ξεκαθάρισμα των υπαρχόντων της, έχοντας ξεγυμνώσει το σπίτι της από οτιδήποτε την προσδιόριζε και όριζε τη ζωή και το παρελθόν της, θα ανοίξει το καλαθάκι της ραπτικής της που κρύβει ένα μυστικό.

Αυτό που η συγγραφέας καταφέρνει με την παράλληλη διήγηση, είναι να δείξει στον αναγνώστη πως το τραύμα δεν καθορίζει μόνο τη γενιά που το βίωσε, αλλά εισβάλει στο παρόν, σαν κάτι που εγγράφεται ανεξίτηλα το DNA ενός τόπου και επηρεάζει τις ζωές των ανθρώπων στο σήμερα. Επίσης, πως τα τραύματα που δεν φροντίζονται κακοφορμίζουν και αυτό έχει να κάνει τόσο με τις τραυματικές εμπειρίες ενός πολέμου, όσο και με το τραύμα που προκαλεί μια προσωπική απώλεια. Το τραύμα είναι που ενώνει τις δυο ηρωίδες. Το αφρόντιστο τραύμα που κινδυνεύει να τις καταπιεί. Και η εμμονή του ανθρώπου να σκαλίζει συνεχώς αυτό το τραύμα, να το κάνει να αιμορραγεί, να κλείνεται στον εαυτό του και να αρνείται τη χαρά της ζωής.  

Η Λάρι ονειρεύεται να βρεθεί σε έναν πόλεμο, χωρίς ποτέ να έχει εμπειρία του τι σημαίνει αυτό. Η κα Ντόλμπεργκ από την άλλη, προσπαθεί να ξεφύγει από ένα πόλεμο που κουβαλά βαθιά μέσα της, σαν πέτρα που την κάνει να βουλιάζει . Και αν ίσως σώθηκε από τον σωματικό πνιγμό, αυτή η πέτρα την έχει κρατήσει βυθισμένη σε όλη της ζωή. Η Λάρι που τον πόλεμο τον ξέρει μόνο από ντοκιμαντέρ, βιώνει χωρίς ίσως να το συνειδητοποιεί, ως εμπόλεμη την κατάσταση μέσα στο σπίτι της: την αποξένωση των γονιών της, τους εφήμερους έρωτες της μητέρας της, τον φευγάτο πατέρα της και έχει μάθει να αντέχει. Οι πόνοι από τις σωματικές ασκήσεις στις οποίες επιβάλλει τον εαυτό της σαν μέρος αυτού που θεωρεί εκπαίδευση μιας πολεμικής ανταποκρίτριας, έρχονται να καλύψουν τον ψυχικό πόνο που αισθάνεται, την μοναξιά και την πληγή από την απώλεια που έχει διαλύσει την οικογένειά της. Μέσα σε όλα αυτά, έρχεται το πρώτο σκίρτημα της αγάπης να δυναμιτίσει όποια σταθερότητα πίστευε ότι είχε. Η Λάρι αρνείται να αφεθεί, αρνείται να αποδεχτεί την ομορφιά αυτού που νιώθει...

Η συγγραφέας μέσα από την εξέλιξη της ιστορίας, μας κάνει σαφές ότι οι μάχες δεν δίνονται μόνο στις εμπόλεμες ζώνες και ότι ο πόλεμος δεν είναι παιδική χαρά. Οι άνθρωποι μπορούν να βιώσουν σκληρές καταστάσεις μέσα στο πεδίο της μάχης, αλλά και μέσα στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού τους. Και κυρίως ότι η ζωή δεν έχει να κάνει μόνο με τη επιβίωση, αλλά κυρίως με την αποδοχή και την αυτοπραγμάτωση. Με την προσωπική νοηματοδότηση ακόμα και της απώλειας. Διαφορετικά η ζωή γίνεται βραχνάς. Διαφορετικά το ποτάμι που πάντα θέλει να βγει στη θάλασσα, αρχίζει να ρέει προς τα πίσω...

Ο πόλεμος ως κεντρική, πολυσήμαντη, τελικά έννοια και οι προσωπικές επιλογές που κρίνουν τις μάχες, διατρέχουν αυτή την πολυεπίπεδη ιστορία μνήμης και ελπίδας. 

Συνίσταται ανεπιφύλακτα για αναγνώστες 14+ .


Συγγραφέας: Verena Kessler

Εκδόσεις: Καστανιώτη

Σχόλια