Η ιστορία του Μπάρναμπους είναι μια ιστορία απόδρασης, όπως φυσικά μαρτυρά ο τίτλος του βιβλίου. Μια ιστορία απόδρασης, όχι μόνο από το εφιαλτικό εργαστήρι, όπου κατασκευάζονται υβριδικά κατοικίδια, μα περισσότερο μια απόδραση από την αντίληψη που θέλει κάθε τι που δεν είναι τέλειο, να εξοβελίζεται, να απομακρύνεται από την κοινή θέα, σαν η όψη του να προσβάλει την αισθητική του κόσμου μας.
Σε ένα πρώτο επίπεδο, το βιβλίο των αδελφών Φαν, είναι μια ιστορία για την αποδοχή της διαφορετικότητας και την αποδοχή του εαυτού. Μια ιστορία για το πείσμα για ζωή, που κάνει τα πάντα δυνατά, για το δικαίωμα να ονειρεύεσαι έναν καλύτερο κόσμο και τον αγώνα να βρεις τη θέση σου σε αυτόν. Μια ιστορία για τη φιλία που αναπτύσσεται κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες και τη σημασία της συνεργασίας και της αλληλεγγύης στη ζωή. Είναι μια ιστορία για το "μαζί", που γίνεται το πιο ισχυρό, το μόνο ίσως, όπλο στα χέρια των ανίσχυρων.
Πέρα όμως από όλα αυτά, η ιστορία του Μπάρναμπους είναι μια ιστορία αφύπνισης της ανθρωπιάς και της ηθικής μας.
Το βιβλίο ξεκινά με την εικόνα ενός εμπορικού δρόμου, όπου δίπλα σε ένα αρτοποιείο και σε ένα κουρείο, βρίσκεται ένα κατάστημα τέλειων κατοικίδιων. Τα "τέλεια", πλήρως εκπαιδευμένα κατοικίδια, είναι ζωντανά πλάσματα, που έχουν προέλθει από γενετική τροποποίηση. Το ξέρουμε γιατί είναι γραμμένο με μεγάλα, κόκκινα γράμματα στη βιτρίνα. Ο κόσμος που τα χαζεύει, οι άνθρωποι που ψωνίζουν μέσα σε αυτό μαζί με τα παιδιά τους, το γνωρίζουν επίσης. Γνωρίζουν πως μέσα στο κουτί με το "εμπόρευμα", χτυπά μια ζωντανή καρδιά. Και όμως ψωνίζουν. Και διαλέγουν, όπως θα διάλεγαν μια μπλούζα: από το χρώμα, το μέγεθος, την υφή. Αυτό που (θέλουν να) αγνοούν είναι το εργαστήρι που υπάρχει στα έγκατα του καταστήματος. Εκεί που φτιάχνονται τα υβριδικά κατοικίδια, εκεί που "φυλάσσονται" μέσα σε γυάλες οι αποτυχημένες δοκιμές. Τα ζωντανά πλάσματα που δεν εξελίχθηκαν σύμφωνα με το σχέδιο.
Ο Μπάρναμπους και οι φίλοι του, είναι οι αποτυχημένες δοκιμές. Ζωντανά πλάσματα που νιώθουν, σκέφτονται, αγαπούν, ονειρεύονται, μα είχαν την ατυχία να γεννηθούν με πιο μεγάλα αυτιά, πιο κοντή ουρά, ή λιγότερο χνουδωτή γούνα και αντί για τη βιτρίνα βρέθηκαν στη σκοτεινή αποθήκη. Όχι βέβαια ότι αποτελεί τύχη η βιτρίνα!
Η ιστορία των αδελφών Φαν, δοκιμάζει την ηθική του κόσμου μας. Την ηθική της κατανάλωσης. Δοκιμάζει τα όρια της (απαν)ανθρωπιά μας. Τι πωλείται και τι αγοράζεται; Ποιος το πουλά και ποιος το αγοράζει; Ποιος δίνει στον άνθρωπο το δικαίωμα να κερδοσκοπεί σε βάρος της ζωής ή της αξιοπρέπειας άλλων ζωντανών πλασμάτων; Ποιος έχει δικαίωμα να αναγάγει τη ζωή σε μετρήσιμο, αγαθό; Ποιος ορίζει την ομορφιά; Η ηθική της βιολογίας, τα δικαιώματα των ζώων, η ασυνείδητη υπερκατανάλωση, όλα είναι εκεί, πίσω από το γυαλί της βιτρίνας ή του εργαστηρίου.
Αυτό που εκπλήσσει τον αναγνώστη, δεν είναι η επαγγελματική σκληρότητα των λαστιχένιων στολών, των ανθρώπων που "φρόντιζαν" τον Μπάρναμπους. Εκπλήσσει περισσότερο η ασυνειδησία των καταναλωτών. Οι άνθρωποι που αγοράζουν τα τέλεια κατοικίδια, ξέρουν ότι δεν αγοράζουν κούκλες. Αγοράζουν ζωντανά πλάσματα, που είναι προϊόντα πειράματος. Κανείς όμως δεν μιλά γι΄αυτό , κανείς δεν ρωτά τι γίνονται οι αποτυχημένες δοκιμές, κανείς δεν ζητά να μάθει για τις συνθήκες που ζουν, που μεγαλώνουν, πως πεθαίνουν αυτά τα ζώα. Που πάνε τα αζήτητα; Όλοι κλείνουν τα μάτια, κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν. Το εφιαλτικό εργαστήρι, κάτω από τα πόδια τους, υπάρχει, όχι μόνo γιατί κάποιος το σκέφτηκε, αλλά πρωτίστως γιατί ανταποκρίθηκε σε μια "ανάγκη". Κάποιοι το στήριξαν: με την ανοχή, την ασυνειδησία, τα εξεζητημένα γούστα τους, την εγωιστική πεποίθηση που θέλει τον άνθρωπο μέτρο των πάντων και τη φύση υπηρέτη των σχεδίων και των (πλαστών τις περισσότερες φορές) αναγκών του.
Οι αδελφοί Φαν, μας καλούν να αναρωτηθούμε για την ηθική πίσω από τα προϊόντα που καταναλώνουμε. Μας καλούν να συλλογιστούμε τα σύγχρονα γκέτο που κατασκευάζουμε, για την εξυπηρέτηση των πολυτελών "αναγκών" μας. Δεν είναι μόνο τα γκέτο της ευγονικής των Ναζί μια ντροπή για τον σύγχρονο κόσμο. Είναι ντροπή κάθε βασανισμός ζώου σε εργαστήριο, κάθε εγκλεισμός παιδιού σε εργοστάσιο, κάθε είδους εκμετάλλευση που στηρίζουμε με τις άκριτες καταναλωτικές επιλογές μας.
Η ιστορία του Μπάρναμπους και των φίλων του έχει αίσιο τέλος. Μοιάζει όμως να μας καλεί να κοιτάξουμε όλους τους Μπάρναμπους αυτού του κόσμου στα μάτια και να πούμε ότι "εμείς δεν ξέραμε".
Τολμάς;
Συγγραφέας - Εικονογράφος: Αδελφοί Φαν
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Άλλα βιβλία των αδελφών Φαν:
Εκεί που ο Ωκεανός, συναντά τον Ουρανό
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου