Μια γάτα στα τείχη

Πρωταγωνίστρια στην ιστορία της Deborah Ellis είναι μια γάτα, η Κλέρ, που μέχρι πριν λίγες μέρες, ήταν ένα δεκατριάχρονο κορίτσι από την Βηθλεέμ της Πενσιλβανία, και που πεθαίνοντας, βρέθηκε στην  Βηθλεέμ της Μ. Ανατολής, κουρνιασμένη πάνω στο τείχος που χωρίζει Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους
Η Κλέρ, ως γάτα καταφεύγει σε ένα σπίτι παλαιστινίων, το οποίο έχουν καταλάβει δυο Ισραηλινοί στρατιώτες, με σκοπό να παρατηρούν τις κινήσεις του εχθρού. Στο ίδιο σπίτι ανακαλύπτουν λίγο αργότερα, να κρύβεται και ένα μικρό, φοβισμένο αγόρι ο Ομάρ.

Πέρα από την Κλερ, τα πρόσωπα των δυο στρατιωτών, έρχονται να ανατρέψουν το στερεότυπο του σκληρού, αδίστακτου, στρατιώτη και να αποκαλύψουν δυο νέους, με όνειρα, αγάπη για τη φύση, τις επιστήμες, τις μικρές χαρές της ζωής. Δυο νέους που δεν διαφέρουν σε τίποτα από τους νέους της απέναντι πλευράς, τους νέους σε οποιοδήποτε σημείο της γης. Οι δυο στρατιώτες θα δείξουν ιδιαίτερη ευαισθησία απέναντι στο μικρό παιδί και τη γάτα. Θα αποδείξουν ότι η ανθρωπιά είναι ισχυρότερη από την ρητορική του μίσους.

Η Κλερ βέβαια, είτε ως κορίτσι, είτε ως γάτα, είναι η μεγάλη πρωταγωνίστρια του βιβλίου. Στη ζωή της ως κορίτσι, η συγγραφέας την παρουσιάζει σαν μια σκληρή, κακομαθημένη, επιπόλαιη έφηβη, που δεν χάνει ευκαιρία να ταπεινώνει τους ανθρώπους γύρω της και να επιδεικνύει τον εαυτό της. Καταλυτική είναι η σχέση της με την καινούργια δασκάλα της λογοτεχνίας, με την οποία αναπτύσσει μια σχέση αντιπάθειας που αγγίζει τα όρια του μίσους. Ίσως γιατί για πρώτη φορά θα αναγκαστεί να αντικρίσει το αληθινό της πρόσωπο, να αναλογιστεί τις προσωπικές της ευθύνες στις σχέσεις της με τους άλλους, αλλά και με τον ίδιο της τον εαυτό.
Η Κλέρ ως γάτα αναπολεί τη ζωή της, χωρίς ιδιαίτερες ενδείξεις μετανοίας, για εκείνο που έχει υπάρξει και έχει προκαλέσει στις ζωές των γύρω της. Μέσα στις δυο μέρες όμως που θα περάσει με τους στρατιώτες και το μικρό αγόρι στο σπιτάκι στη σκοτεινή μεριά του τείχους, η Κλερ, θα φτάσει σε μια συνειδητοποίηση καταλυτική για την ύπαρξή της: μπορεί να είναι χρήσιμη. Μπορεί να κάνει κάτι καλό για κάποιον άλλο. Και να νιώσει καλά για αυτό.

Η συγγραφέας από την αρχή κι όλας του βιβλίου, αφήνει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα σχετικά με την τύχη της Κλερ. Έχει στ'αλήθεια πεθάνει και ξαναγεννηθεί σαν γάτα σε αυτό το εκρηκτικό κομμάτι γης, ή βρίσκεται σε κωματώδη κατάσταση στο νοσοκομείο της Πενσιλβανία; Ο αναγνώστης θα ακολουθήσει το μονοπάτι της καρδιάς του και θα αποφασίσει αν θέλει να δώσει ή όχι μια δεύτερη ευκαιρία στην Κλερ.

Δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω τον σπουδαίο ρόλο που έχουν οι δυο δασκάλες της ιστορίας, η δασκάλα της Κλέρ, και η δασκάλα του μικρού αγοριού που βρίσκεται εγκαταλειμμένο στο σπίτι. Και το κοινό σημείο που ενώνει την Κλερ με το μικρό αγόρι: το ποίημα "Επιθυμίες" (Desiderata, του Max Ehrmann) που οι δυο δασκάλες δίδαξαν στα παιδιά και που, αν και με πολύ διαφορετικό τρόπο, κατάφερε να σώσει τη ζωή τους.

Ένα εξαιρετικό βιβλίο, διασκεδαστικό, μα ταυτόχρονα, βαθύ και ανατρεπτικό. Ένα βιβλίο που αφυπνίζει την ανθρωπιά, τονίζει την σπουδαιότητα της ανάληψης της προσωπικής ευθύνης, αλλά και την ανάγκη καλλιέργειας της κοινωνικής συνείδησης, ιδιαίτερα μέσα από την εκπαίδευση.

Συγγραφέας: Deborah Ellis
Μετάφραση: Κώστια Κοντολέων
Εικονογράφηση εξωφύλλου: Αιμιλία Κονταίου
Επιμέλεια: Ελένη Γεωργοστάθη
Εκδόσεις: Ψυχογιός