Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: η ιστορία του Κάφκα και της χαμένης κούκλας, φτάνει σε εμάς από τη μαρτυρία της Ντόρα Ντιαμάντ, της τελευταίας συντρόφου του Κάφκα, με την οποία έζησε στο Βερολίνο τον τελευταίο χρόνο της ζωής του (1923 - 1924).
Σύμφωνα με αυτή, κατά τη διάρκεια ενός περιπάτου στο πάρκο, το ζευγάρι συναντά ένα κορίτσι να κλαίει, καθώς είχε χάσει την αγαπημένη του κούκλα. Συγκινημένος από την αληθινή θλίψη του, ο Κάφκα, σπεύδει να παρηγορήσει το κορίτσι, λέγοντας του ότι η κούκλα του δεν χάθηκε, παρά μόνο ταξιδεύει στον κόσμο. Και για τρεις εβδομάδες συναντούσε το κοριτσάκι στο πάρκο και του έδινε γράμματα που φυσικά έγραφε ο ίδιος, σαν να ήταν από την κούκλα του. Στο μεταξύ η υγεία του συγγραφέα χειροτέρευε, και αποφάσισε να δώσει ένα τέλος σε αυτή την ιδιότυπη αλληλογραφία, βάζοντας την κούκλα να κάνει οικογένεια σε ένα τόπο μακρινό ή κατά άλλους να χαρίζει στο κορίτσι μια νέα κούκλα μέσα στην οποία έκρυψε ένα σημείωμα που έλεγε πως "μπορεί να χάσεις αυτό που αγαπάς, στο τέλος όμως η αγάπη θα επιστρέψει με άλλον τρόπο".
Αυτή είναι η μαρτυρία που έχουμε. Ούτε το κορίτσι, ούτε τα γράμματα βρέθηκαν ποτέ. Πολλές είναι οι υποθέσεις για την τύχη τόσο των γραμμάτων όσο και του κοριτσιού. Αξίζει ο αναγνώστης να αναζητήσει περισσότερες πληροφορίες.
Το θέμα όμως είναι, πως είτε πρόκειται για αληθινή, είτε για φανταστική ιστορία, μέσα από αυτή ο Κάφκα καταφέρνει να προσφέρει εδώ και δεκαετίες παρηγοριά σε εκείνους που την ακούνε. Καταφέρνει να δείξει την δύναμη της συμπόνιας, της άδολης προσφοράς προς τον πάσχοντα συνάνθρωπο. Καταφέρνει να ανακουφίσει όσους πενθούν μιαν απώλεια. Και ακριβώς εδώ έγκειται η αξία της. Πρόκειται για μια θεραπευτική ιστορία, μια ιστορία που προσφέρει προοπτική και νοηματοδοτεί την απώλεια. Ο χαμός, ο θάνατος, το οποιοδήποτε τέλος, παύει να είναι μια μαύρη τρύπα που καταπίνει την ύπαρξη, εκείνη που χάθηκε και εκείνη που μένει πίσω να θρηνεί. Αν καταφέρουμε να κρατήσουμε αναμμένη τη φλόγα της ελπίδας, αν καταφέρουμε να δώσουμε ένα νόημα στο χαμό, αν αφεθούμε στην θαλπωρή ενός μύθου, τότε θα καταφέρουμε να μετουσιώσουμε την απώλεια, αν όχι σε μια ήσυχη χαρά, τότε σε ένα φωτεινό σημάδι που δείχνει τον δρόμο της επανένωσης. Ο μύθος μπορεί να γίνει το βάλσαμο που θα σταλάξει πάνω στην πληγή μέχρι τουλάχιστον η πληγή να θρέψει. Μέχρι να την αποδεχτούμε. Μέχρι να σταματήσει να ματώνει και να μας δώσει το περιθώριο να την αγγίξουμε χωρίς φόβο. Αυτό ακριβώς έκαναν και τα γράμματα του Κάφκα στο διάστημα των τριών εβδομάδων: μπόρεσαν να κάνουν το κορίτσι με συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι δεν θα ξαναδεί την αγαπημένη της κούκλα. Δεν άλλαξαν το γεγονός του χαμού, το νοηματοδότησαν όμως. Μια ιστορία μπορεί να αλλάξει μια ζωή και αυτή εδώ είναι η καλύτερη απόδειξη.
Η συγγραφέας Larissa Theule, που αναλαμβάνει να διηγηθεί την ιστορία, αναλαμβάνει να γράψει και τα γράμματα. Όπως η ίδια εξηγεί και όπως ειπώθηκε παραπάνω, τα γράμματα του ίδιου του Κάφκα, δεν βρέθηκαν ποτέ. Η συγγραφέας, προσπαθεί να μείνει πιστή στο γεγονός της αρχικής συγκίνησης, εκείνης που έκανε τον σπουδαίο συγγραφέα, να μπει στη διαδικασία να παρηγορήσει το κορίτσι. Έχοντας αυτό ως αρχή και την ελευθερία να διαμορφώσει τα γράμματα όπως θα ταίριαζε για την ίδια να γραφούν σήμερα, μας δίνει μια σειρά από επιστολές, γεμάτες χιούμορ, νοσταλγία, παιδική αφέλεια και συγκίνηση. Ο τρόπος που επιλέγει να τερματίσει την αλληλογραφία με το κορίτσι, είναι πολύ διαφορετικός από εκείνον που λέγεται ότι επέλεξε ο Κάφκα, καθώς όπως μας εξηγεί, νιώθει ότι ταιριάζει καλύτερα με τις προοπτικές που ανοίγονται σήμερα μπροστά σε ένα κορίτσι.
Η εικονογράφηση, λιτή και κάπως ρετρό, κινείται στα χρώματα της φθινοπωρινής παλέτας, χρώματα που ταιριάζουν στη χρονική στιγμή που έγινε η συνάντηση των δύο πρωταγωνιστών. Το Φθινόπωρο λειτουργεί και συμβολικά μέσα στο κείμενο, καθώς είναι η εποχή της απώλειας του ήλιου, των χρωμάτων, της ζεστασιάς, η εποχή που η φύση ετοιμάζεται να αποκοιμηθεί, με την σιωπηλή υπόσχεση να επιστρέψει τρανότερη την Άνοιξη.
Ένα υπέροχο βιβλίο!
Συγγραφέας: Larissa Theule
Εικονογράφος: Rebecca Green
Μετάφραση: Αργυρώ Πιπίνη
Εκδόσεις: Διόπτρα
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου