Αν

Ο υποθετικός σύνδεσμος "αν" εισάγει μια προϋπόθεση, μια συνθήκη στην πρόταση.  Θέτει δηλαδή τις προϋποθέσεις βάσει των οποίων θα συντελεστεί ένα ορισμένο αποτέλεσμα. 

Αυτή λοιπόν η μικρή, άκλιτη λεξούλα, καθίσταται καθοριστική, με την τεράστια δύναμη που διαθέτει να ορίζει συνθήκες. 

Αυτή η μικρούλα λέξη, έδωσε τον τίτλο στο γνωστό και πολυμεταφρασμένο ποίημα του νομπελίστα λογοτέχνη Rudyard Kipling.

Γραμμένο το 1909 για τον δωδεκάχρονο γιο του John, είναι ένα ποίημα που εμπνέει διαχρονικά τους ανθρώπους, αποκαλύπτοντας τις εκφάνσεις μιας προσωπικότητας που μπορεί να θεωρηθεί ηθικά ολοκληρωμένη. Και παρότι το ποίημα έχει σαν αποδέκτη ένα παιδί, έναν γιο, τίποτα δεν μας αποτρέπει από το να το απευθύνουμε στον άνθρωπο, όποια ηλικία και αν έχει, σε όποιον τόπο και χρόνο κατοικεί. 

Το ποίημα του Kipling είναι σαφώς διδακτικό, εφόσον θέτει σαφείς προϋποθέσεις προκειμένου το υποκείμενο να οδηγηθεί σε ένα εκ των προτέρων ορισμένο αποτέλεσμα.

Δεν είναι όμως διδακτικό με μια στενή έννοια, καθώς οι συνθήκες που προϋποθέτει, αφορούν αξίες πανανθρώπινες και διαχρονικές: η ακεραιότητα, η αυτοκυριαρχία, η αξιοπρέπεια, ο αυτοσεβασμός, η φιλαλήθεια, η αυτοπεποίθηση, η νηφαλιότητα, η συνέπεια, η αποφασιστικότητα, η καλοσύνη, η μετριοφροσύνη, η ανεκτικότητα, η επιμονή, η υπομονή, ο αυτοέλεγχος, η φιλευσπλαχνία, είναι ποιότητες που χαρακτηρίζουν εκείνους που έχουν κατακτήσει το μυστικό μιας ζωής που αξίζει να τη ζήσει κάποιος, χαρακτηρίζει ανθρώπους που έχουν δουλέψει για να ολοκληρώσουν το πρόσωπό τους σε μια ηθική διάσταση. Και αυτό όχι γιατί τους έτυχε μια ζωή εύκολη, χωρίς εμπόδια, αλλά ακριβώς για το αντίθετο. Ο τρόπος που επιλέγει να αποδώσει τους τελευταίους στίχους του ποιήματος ο Δημήτρης Αθηνάκης, είναι δηλωτικός της προσπάθειας που απαιτείται για να κατορθώσει ο άνθρωπος αυτό το ηθικό μεγαλείο. Παρομοιάζει τον άνθρωπο που φτάνει σε αυτό το ηθικό ύψος, σαν φτιαγμένο από καλή σοδειά. Ο στίχος μας φέρνει στο νου όλη την απαιτητική προσπάθεια που χρειάζεται για να φτάσει ο γεωργός σε μια καλή σοδειά, αλλά και το απρόβλεπτο που εμπεριέχει αυτή του η προσπάθεια. Έτσι και στην ζωή ενός ανθρώπου, το καλό αποτέλεσμα προϋποθέτει κόπο, ενώ πολλές φορές η επιτυχία απέχει ελάχιστα από την καταστροφή, για αυτό και είναι απαραίτητο ο άνθρωπος να είναι ικανός να αντιμετωπίζει τις αντιξοότητες με επίγνωση και αξιοπρέπεια, και να μετουσιώνει τα παθήματα της ζωής σε γνώση και εμπειρία. Αυτό είναι το μεγαλείο του.

Οι τελευταίοι στίχοι μας φέρνουν επίσης στο νου τα λόγια του Ευαγγελίου, "τί γάρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐάν κερδήση τόν κόσμον ὄλον, καί ζημιωθῆ τήν ψυχήν αὐτοῦ;" Στον ευαγγελικό στίχο μοιάζει το ένα να αποκλείει το άλλο. O Kipling σε μια διαφορετική ανάγνωση του ως άνω στίχου, γράφει ότι ο κόσμος θα χαριστεί σε εκείνον που θα έχει πραγματώσει το ανθρώπινο πρόσωπό του. Όχι σαν ανταμοιβή, ούτε σαν αντίδωρο, αλλά ως κληρονομιά, καθώς εκείνος είναι ο μόνος ικανός να νιώσει και να ζήσει μέσα στο θαύμα που είναι η δημιουργία.

Το ποίημα του Kipling, μέσα από την ελεύθερη απόδοση του Δημήτρη Αθηνάκη, είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να συναντηθούν τα παιδιά με την ποίηση, και μάλιστα μέσα από ένα από τα  πλέον δημοφιλή παγκοσμίως ποιήματα. Η όμορφη εικονογράφηση της Letizia Iannaccone, με το αγόρι που ταξιδεύει μόνο με τα ελάχιστα εφόδια στις τσέπες του, κάνει ακόμα πιο ευτυχή και εφικτή αυτή την συνάντηση.

Ποιητής: Rudyard Kipling

Απόδοση: Δημήτρης Αθηνάκης

Εικονογράφος: Letizia Iannaccone

Εκδόσεις: Διόπτρα





Σχόλια