Μικρή εγκυκλοπαίδεια του θανάτου

 Αν έχει μια βεβαιότητα ο άνθρωπος, αυτή είναι ο θάνατος. Ο θάνατος ως το βιολογικό - τουλάχιστον - τέλος της ζωής.  Παρά όμως το γνωστό του γεγονότος, για να μιλήσεις για το θάνατο πρέπει πρώτα να έχεις προσπαθήσει να μιλήσεις για τη ζωή. Η κατανόηση του ενός, οδηγεί στην κατανόηση, ίσως και στην αποδοχή του άλλου.

Ο Κυριάκος Χαρίτος, έχει το σπάνιο χάρισμα, να μπορεί να δει τη ζωή στις πιο αμυδρές εκφάνσεις της. Να δίνει διάσταση ορατή, σε ό,τι περνά πολλές φορές απαρατήρητο. Ζωγραφίζει με τα λόγια του τα πολλά πρόσωπα της ζωής, για αυτό και με τόση δεξιότητα κατάφερε να μας χαρίσει αυτά τα ξεχωριστά πορτρέτα του θανάτου, που τον βιώνουμε ως κοινή μοίρα. 

Μα κι αν ο θάνατος είναι κοινός, ο τρόπος που βρίσκει τον κάθε ένα  από εμάς είναι διαφορετικός. Ίσως όχι στο κοινό μάτι, μα για τον ποιητή είναι ευδιάκριτο.

" Ο θάνατος δεν είναι ένας. Είναι πολλοί. Είναι όσοι και οι άνθρωποι. Είναι στρατιά. (...) Για κάθε άνθρωπο που γεννιέται πρέπει να παραχθεί και να εκπαιδευτεί ο αντίστοιχος θάνατος", μας λέει στην εισαγωγή του βιβλίου. Κάθε άνθρωπος και η ζωή του. Κάθε άνθρωπος και ο θάνατός του. Δεν υπάρχει λογική σε τούτο το θανατερό συνταίριασμα. Υπάρχει μόνο τύχη, καμμιά φορά και αβλεψία.

Διαβάζοντας την εισαγωγή του βιβλίου, μου ήρθαν στο νου οι στίχοι του Σεφέρη από το Ημερολόγιο καταστρώματος :

"Πώς πεθαίνει ένας άντρας; Παράξενο κανένας δεν το συλλογίστηκε.

Κι όσοι το σκέφτηκαν ήταν σαν ανάμνηση από παλιά χρονικά 

της εποχής των Σταυροφόρων ή της εν-Σαλαμίνι-ναυμαχίας.

Κι όμως ο θάνατος είναι κάτι που γίνεται· πώς πεθαίνει ένας άντρας;

Κι όμως κερδίζει κανείς το θάνατό του, το δικό του θάνατο, που δεν ανήκει σε κανέναν άλλον 

και τούτο το παιχνίδι είναι η ζωή."

Ο Κυριάκος Χαρίτος το συλλογίστηκε. Και μέσα από τα 40 ποιητικά, ανατρεπτικά, παιγνιώδη, πορτρέτα του θανάτου που μας χάρισε, επιχειρεί να απαντήσει. Επιχειρεί να κάνει τον θάνατο από γνωστό, γνώριμο. Διαρρηγνύει το σκοτεινό παραπέτασμα της λήθης, εκεί που επιλέγουμε καθημερινά να τον εξορίζουμε και ανοίγει μια χαραμάδα στο φως, για να φωτίσει το γεγονός του θανάτου, όχι με τρόπο μεταφυσικό ή επιστημονικό, αλλά με τρόπο που μας επιτρέπει να τον δούμε σε μια διάσταση, κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση της ζωής μας. Της προσωπικής ζωής μας. Γιατί είναι η ζωή που ζούμε που εκπαιδεύει τον θάνατο που θα μας βρει. Μπορεί βέβαια να ισχύει και το αντίστροφο. Μπορεί ο θάνατος που μας έλαχε, τότε, σε εκείνη την προαιώνια, κληρωτίδα, να καθορίζει τη ζωή...Μέσα στα κείμενά του, ο θάνατος δεν αντιμετωπίζεται σαν ένα μακρινό, ανοίκειο φαινόμενο, αλλά αποκτά ανθρώπινα χαρακτηριστικά, συνήθειες και ιδιότητες: δρα και αντιδρά με τις επιλογές τις δικές μας και των γύρω μας, συμβαίνει, κρίνεται, κατακρίνεται επιθυμείται, μισείται, λατρεύεται, αναμένεται, λυτρώνει, διευκολύνει, πονάει, αστοχεί, οπισθοχωρεί, ταλαντεύεται, πολλαπλασιάζεται, συμφιλιώνει, ντρέπεται, δοξάζεται, ξεσηκώνει, φωτίζει...

Το ζητούμενο είναι ότι μαθαίνεις τη ζωή πεθαίνοντας κάθε μέρα. Και πεθαίνεις κάθε μέρα ζώντας. Ζωή και θάνατος είναι οι όψεις του κοινού νομίσματος που ονομάζουμε ύπαρξη. 

Και ο Κυριάκος Χαρίτος με το μοναδικό "θανατολόγιο" που έφτιαξε, μας επιτρέπει να κοιτάξουμε κατάματα τον θάνατο και να μην φοβηθούμε. Όχι γιατί θα πάρουμε απαντήσεις για το επέκεινα, αλλά γιατί καθρεφτίζοντας τον θάνατο, θα αναλογιστούμε εκ νέου τις ζωές μας. 

Συγγραφέας: Κυριάκος Χαρίτος

Εκδόσεις: Στερέωμα


Σχόλια