Η αντίστασή τους μέσω των βιβλίων είναι αλληγορική: ενσαρκώνει την απόλυτη άρνηση απέναντι σε κάθε μορφή πολιτικής ή θρησκευτικής επιβολής. Ενσαρκώνει την τρίτη φωνή, μεταξύ καθεστώτος Άσαντ και Ισλαμικού Κράτους. Φωνή που ο πόλεμος απειλεί να πνίξει. Η αφήγηση, καρπός της επικοινωνίας μέσω Skype ανάμεσα στη Γαλλίδα δημοσιογράφο Μινουί και τους ανυπότακτους ακτιβιστές, είναι ένας ύμνος στην προσωπική ελευθερία και στη δύναμη της λογοτεχνίας." (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο λόγος που υπάρχει αυτό εδώ το blog, είναι η ακλόνητη πίστη μου, ότι ένα βιβλίο μπορεί να αλλάξει μια ζωή. Η αληθινή ιστορία που μας διηγείται η Μινουί, αποδεικνύει ότι ένα βιβλίο μπορεί να σώσει κυριολεκτικά μια ζωή. Πολλές ζωές εν προκειμένω.
Την ιστορία για την μυστική βιβλιοθήκη της Νταράγια, την έμαθα πρόσφατα και τυχαία, από ένα βίντεο στο youtube. Έτσι αναζήτησα το βιβλίο που και διάβασα απνευστί.
Θα μπορούσε να είναι μια σπουδαία ιστορία φιλαναγνωσίας, αν δεν ήταν μια αληθινή ιστορία επιβίωσης, μια μαρτυρία για το σκληρότερο πρόσωπο του πολέμου, μια ιστορία μνήμης και αγώνα για την ελευθερία. Μια ελευθερία που δεν ορίζεται τόσο από εδαφικά κριτήρια, όσο από την ικανότητα να μπορείς να σκέφτεσαι και να ενεργείς με γνώμονα τις ιδέες, την προσωπική σου αντίληψη για τη ζωή, αλλά και τον θάνατο. Και όλοι γνωρίζουμε ότι αυτού του είδους την ελευθερία, κανένα καθεστώς δεν μπορεί να τη στερήσει. Γιατί κι αν ακόμα τα σκληρά καθεστώτα, μπορούν να ορίσουν τον τόπο και τον τρόπο που κάποιος θα ζήσει, δεν μπορούν να ορίσουν τον τρόπο και το λόγο που κάποιος επιλέγει να πεθάνει. Με το σκεπτικό αυτό η αντίσταση, ο σχεδόν προοικονομημένος θάνατος, γίνεται η μεγαλύτερη πράξη ελευθερίας, η υψηλότερη μορφή αγώνα.
Για τους νέους της Νταράγια, η διάσωση των βιβλίων από τα χαλάσματα της πόλης και το διάβασμα στη μυστική βιβλιοθήκη, δεν είναι απλά μια πράξη διαφυγής. Δεν είναι ένας τρόπος να μην χάσουν τον εαυτό τους. Είναι ένας τρόπος να υπάρχουν! Για τους νέους της Νταράγια η ανάγνωση είναι μια πράξη αντίστασης. Μια παραβατική πράξη. Μια δήλωση ελευθερίας που την είχαν στερηθεί πάρα πολύ καιρό. Γνωρίζουν καλά, χωρίς ίσως να το συνειδητοποιούν, ότι τα βιβλία γίνονται όπλα μαζικής μόρφωσης που κάνουν τους τυράννους να τρέμουν.
Η βιβλιοθήκη γίνεται το δικό τους κέλυφος: το προστατευτικό περίβλημα που φτιάχνουν για να διατηρούν μια αίσθηση κανονικότητας μέσα στη φρίκη του πολέμου, ένα καύκαλο μέσα στο οποίο κουρνιάζουν για να φυλαχτούν από τον κίνδυνο, για να μπορέσουν να συνεχίσουν να ονειρεύονται.
Διαβάζοντας τις μικρές προσωπικές ιστορίες των νέων που έρχονται σε επαφή με τη Γαλλίδα δημοσιογράφο, τις εξομολογήσεις τους, μου έκανε εντύπωση πως πριν τον πόλεμο, η συντριπτική πλειοψηφία αυτών, δεν είχε ιδιαίτερη επαφή με το διάβασμα ή τη λογοτεχνία, πέραν ίσως από τα σχολικά ή πανεπιστημιακά συγγράμματα. Αυτή η ξαφνική μεταστροφή, η αχόρταγη ανάγκη για διάβασμα, προέκυψε όχι ως αποτέλεσμα προγραμμάτων φιλαναγνωσίας ή συστηματικής έκθεσής τους σε ποικίλα αναγνωστικά πρότυπα, αλλά ως μια βαθιά ανάγκη να επικοινωνήσουν, να εκφραστούν με λόγια άλλα από αυτά που τους είχαν μάθει, ή από αυτά που τους ήταν διαθέσιμα. Η αγάπη για το διάβασμα ήρθε σαν ο μόνος διαθέσιμος δρόμος προς την προσωπική, την πνευματική τους ελευθερία. Πιστεύω ακράδαντα, πως δεν θα αναζητήσεις τρόπο να εκφραστείς, αν δεν υπάρχει μια μεγάλη ανάγκη μέσα σου που ζητά το μερίδιό της στο φως. Τίποτα δεν συμβαίνει αν δεν υπάρχει μια αναπόδραστη ανάγκη που ζητά να γεννηθεί. Αν η πολιορκία δεν είχε συμβεί, αν η πείνα, η βία, ο θάνατος δεν είχαν ενσκήψει στην πόλη, αν δεν είχε προκύψει αυτή την πληγή, η μυστική βιβλιοθήκη δεν θα είχε υπάρξει. Τα μυαλά δεν θα είχαν ανοίξει. Οι ερωτήσεις δεν θα είχαν τεθεί. Οι απαντήσεις δεν θα είχαν σπείρει το σπόρο της αλλαγής. Είναι πάντα μια έλλειψη, μια ανάγκη, ένα τραύμα που αιμορραγεί, που στρέφει τον άνθρωπο στην τέχνη ή στον Θεό.
Μέσα σε αυτό το πνεύμα η βιβλιοθήκη της Νταράγια, είναι το αποτέλεσμα αυτής της ανάγκης για επικοινωνία και αλλαγή. Και φυσικά η πιο τρανή απόδειξη της θεραπευτικής δύναμης του λόγου και της ανάγνωσης.
Συγγραφέας: Ντελφίν Μινουί
Μετάφραση: Έφη Κορομηλά
Εκδόσεις: Μίνωας
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου