Τσίλι. Ζωή στη σκιά του θανάτου

 Η Τσίλι, το μικρότερο παιδί μιας πολυμελούς εβραϊκής οικογένειας της Ανατολικής Ευρώπης, διαφέρει από τα αδέλφια της και προβληματίζει τους γονείς της. Οι επιδόσεις της στο σχολείο είναι κακές, και η ίδια νιώθει πιο άνετα στους αγρούς παρά με τους ανθρώπους. Η Τσίλι αντιλαμβανόμενη την ιδιαιτερότητά της, έχει μάθει να συρρικνώνει την ύπαρξή της για να περνά απαρατήρητη.  Όταν η πανικόβλητη οικογένειά της φεύγει για να γλιτώσει από τους Ναζί, εγκαταλείπεται μόνη πίσω για να φυλάει το σπίτι. Σύντομα, όμως, οι στρατιώτες λεηλατούν την πόλη και η εντεκάχρονη Τσίλι καταφεύγει στο δάσος. Περιπλανιέται για αρκετό καιρό, και παρότι δεν γνωρίζει τι πραγματικά συμβαίνει στους Εβραίους, κάποιο ανεξήγητο ένστικτο αυτοσυντήρησης, την κάνει να παρουσιάζεται ως κάποια άλλη, ως κόρη μιας περιβόητης πόρνης της περιοχής. Η ταυτότητα αυτή θα είναι η πηγή των βασάνων, αλλά και της σωτηρίας της. Η Τσίλι διώκεται, κακοποιείται, και βρίσκει καταφύγιο δίπλα σε αλλόκοτους ανθρώπους. Μέχρι που συναντά και ερωτεύεται έναν Εβραίο φυγάδα, τον Μάρεκ, που ξέφυγε από το στρατόπεδο συγκέντρωσης εγκαταλείποντας όμως εκεί τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Όταν εκείνος κάποια μέρα δεν επιστρέφει στο κρησφύγετό τους, η Τσίλι θα ακολουθήσει ένα καραβάνι επιζώντων Εβραίων. Μέσα από πρωτόγνωρες εμπειρίες, η Τσίλι θα ωριμάσει και θα βρει την δύναμη να επιβιώσει, έτσι ώστε, να αρχίσει μια νέα ζωή.

Το έργο αυτό του σπουδαίου συγγραφέα του ολοκαυτώματος Ααρών Άππλεφελντ, σαν αφορμή παίρνει μόνο τα Ολοκαύτωμα. Περιφερειακά και μόνο αφορά την πλοκή, που εστιάζεται στη ζωή της Τσίλι. Είναι περισσότερο ένα σκοτεινό παραμύθι ενηλικίωσης και λιγότερο μια ιστορία για επιζήσαντες της Σοά Εβραίους. Είναι μια ιστορία για τον άδικο διωγμό και τις βασάνους του αθώου, μα και την τελική νίκη επί του κακού και την δικαίωση.  Το βιβλίο συνοδεύεται από το άκρως επεξηγηματικό επίμετρο του Σταύρου Ζουμπουλάκη, από το οποίο παραθέτω το παρακάτω απόσπασμα:

"Η Τσίλι δεν είναι ένα μυθιστόρημα για το Ολοκαύτωμα, είναι απλούστατα ένα μυθιστόρημα για τη μικρή Τσίλι και τον αγώνα της να ζήσει και να ευτυχήσει. Αν η ευτυχία βρίσκεται πράγματι μέσα στη δυνατότητα αυτού του κόσμου, η Τσίλι τη διεκδίκησε αυθόρμητα και αυτόματα, και πολλές φορές την κατέκτησε, χωρίς να βλάψει άνθρωπο, ούτε καν για λόγους άμυνας. Η Τσίλι υπέστη το κακό του κόσμου, αλλά δεν το άσκησε ούτε μια φορά. Έχει θέληση για ζωή που δεν γίνεται ποτέ θέληση για δύναμη. (...) Το θαύμα δεν είναι ότι επιβίωσε, το θαύμα είναι η καλοσύνη της! Το αληθινό θαύμα είναι ότι δεν έχασε την καλοσύνη της, όταν γύρω της θρασομανούσε το μίσος. Χωρίς αυτή την καλοσύνη, η ικανότητά της για ευτυχία και χαρά δεν θα μπορούσε να αντέξει. Η καλοσύνη (της) είναι συνώνυμη της χαράς (της). Διαβάζω τούτο το μυθιστόρημα σαν μια κλήση αγάπης: να αγαπήσουμε τη μικρή Τσίλι και κάθε Τσίλι αυτού του κόσμου."

Συγγραφέας: Ααρών Αππελφελντ

Μετάφραση: Ιακώβ Σιμπή

Εκδόσεις: Καπόν