Καληνύχτα φεγγάρι

Τι εκπληκτική ιστορία καληνυχτίσματος! Λυπάμαι πολύ που δεν γνώριζα αυτό το βιβλίο, όταν τα παιδιά μου ήταν νήπια.  Γιατί αν υποθέσουμε ότι μια ιστορία αυτού του είδους, φιλοδοξεί να ηρεμήσει τα παιδιά, να αγγίξει σαν χάδι το νου τους, να δημιουργήσει ένα κλίμα ασφάλειας και να διώξει τους νυχτερινούς φόβους, τότε η ιστορίας της Margaret Wise Brown, είναι ο ορισμός της ιστορίας καληνυχτίσματος.  Την εξαιρετική της μετάφραση έχει κάνει ο Αντώνης Παπαθεοδούλου, ο οποίος διατήρησε την ομοιοκαταληξία του πρωτότυπου όπου ήταν εφικτό.

Η ιστορία δεν διαθέτει πλοκή, ούτε διηγείται ένα παραμύθι με τον τρόπο που έχουμε μάθει να καταλαβαίνουμε τον όρο ή την διαδικασία. Μας μεταφέρει σε ένα μεγάλο πράσινο δωμάτιο, όπου ένα λαγουδάκι βρίσκεται στο κρεββάτι του και η γιαγιά του στην κουνιστή της πολυθρόνα. Η ύπαρξη του ενήλικα στο δωμάτιο, είναι καθαρά παρηγορητική, όπως ακριβώς και των υπόλοιπων αντικειμένων μέσα σε αυτό. Το μικρό λαγουδάκι  κοιτά γύρω του, μέσα στο δωμάτιο και έξω από το παράθυρό του και ξεκινά να καληνυχτίζει ένα-ένα όσα βλέπει, μα και όσα δεν βλέπει και όσα μόνο ακούει. 

Είναι εκπληκτικό αυτό που κάνει η συγγραφέας: βάζοντας το λαγουδάκι/παιδί να καληνυχτίζει τα αντικείμενα που το περιστοιχίζουν κατονομάζοντάς τα, δημιουργεί γύρω του ένα δίχτυ ασφάλειας καμωμένο από γνώριμα αντικείμενα και αδιατάρακτη ρουτίνα. Όλα είναι στη θέση τους. Ακόμα και το φεγγάρι κάνει τον γνώριμο κύκλο του στον ουρανό. Η τάξη των πραγμάτων διασφαλίζεται και έτσι με εμπιστοσύνη το μικρό λαγουδάκι μπορεί να παραδοθεί στον ύπνο. Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα η συγγραφέας και βάζοντας τον μικρό λαγό να καληνυχτίζει ακόμα και τον αέρα, τους γνωστούς και άγνωστους θορύβους, μέσα και έξω από το σπίτι, ακόμα και τον Κανένα, που ίσως αντιπροσωπεύει όλους τους κρυφούς φόβους που δεν μπορεί να ορίσει, ουσιαστικά τους ξορκίζει. Ό,τι έχει όνομα, βγαίνει από τη σφαίρα του μαγικού, του άγνωστου, του τρομαχτικού και έρχεται σε ανθρώπινες διατάσεις. Ο μικρός με τον χαιρετισμό που τους απευθύνει, ουσιαστικά κλείνει το μάτι στους φόβους του, συμφιλιώνεται μαζί τους, τούς τραβά από το σκοτάδι της ασάφειας, στο φως της επίκλησης.

Η ιστορία κάνει και κάτι άλλο μαγικό: προσγειώνει, με την κυριολεκτική έννοια του όρου, τον αναγνώστη στο εδώ και στο τώρα. Του μαθαίνει να ορίζει το παρόν με όλες τις αισθήσεις του,  καθιστά το παρόν μετρήσιμο και αληθινό. Το βγάζει από την αφηρημένη του διάσταση, του αφαιρεί τη φευγαλέα φύση του και τον καλεί να το κοιτάξει, να το ονοματίσει, να συμφιλιωθεί μαζί του. Το δωμάτιο του μικρού γίνεται το εδώ και το τώρα, γίνεται ο κόσμος όλος, μια μικρή κάψουλα που επιπλέει ήρεμα στη θάλασσα του χρόνου. Η συγγραφέας μοιάζει να ψιθυρίζει στον αναγνώστη, πως όταν φοβάσαι, όταν απελπίζεσαι, όταν πανικοβάλλεσαι κρατήσου από το παρόν. Πάρε μια ανάσα και μέτρα. Στρέψου σε ό,τι γνωρίζεις καλά, ό,τι αποτελεί σταθερά στη ζωή σου, άντλησε ασφάλεια και δύναμη από εκεί. Κάνε το ψηλαφητό παρόν σύμμαχο σου στη μάχη με το άγνωστο, ή το αναπάντεχο. 

Δεν είναι τυχαίο που το βιβλίο αυτό, γραμμένο 75 χρόνια πριν, εξακολουθεί να αγαπιέται, να διαβάζεται και να πουλά πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα το χρόνο. Η αυθεντικότητα λάμπει διαχρονικά.

Η χαρακτηριστική εικονογράφηση του Clement Hurd, με τα έντονα χρώματα, και την ακολουθία από ασπρόμαυρες ζωγραφιές, ίσως ξενίζει την σημερινή αισθητική μας, αλλά θεωρώ ότι βοηθάει ακριβώς στο να κρατήσει το βλέμμα του αναγνώστη μέσα στον μικρόκοσμο του δωματίου και το θαυμαστικό παρόν που δημιουργεί. 


Συγγραφέας: Margaret Wise Brown

Εικονογράφος: Clement Hurd

Εκδόσεις: Παπαδόπουλος







Σχόλια