H βόμβα και ο στρατηγός

To βιβλίο πρωτοκυλοφόρησε το 1966, ενώ στα ελληνικά το έφεραν το 1989 οι εκδόσεις Γνώση. 

Πρόκειται για ένα από τα λίγα παιδικά βιβλία που έχει γράψει ο σπουδαίος συγγραφέας, πολιτικός και κοινωνικός επιστήμονας, κριτικός, πανεπιστημιακός δάσκαλος σημειωτικής Umberto Eco.

Ένα βιβλίο που σε αντίθεση με το συμβολικό, σημειωτικό, πολλαπλά ερμηνευόμενο χαρακτήρα πολλών από τα ενήλικα έργα του, διαθέτει μια ξεκάθαρη μορφή, με σαφές μήνυμα που δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας.

Στην ιστορία του Στρατηγού και της βόμβας, ο Eco προσπαθεί να εξηγήσει στα πολύ μικρά παιδιά, την έννοια του ατόμου στη φυσική και πως αυτή συνδέεται με την πυρηνική βόμβα. Με λέξεις απλές και έννοιες καθημερινές, ο συγγραφέας περιγράφει όχι μόνο τον τρόπο λειτουργείας ενός τέτοιου όπλου, αλλά κυρίως τη μαζική και ανεπανόρθωτη καταστροφή που προκαλεί. Γραμμένο στην καρδιά του ψυχρού πολέμου, ο Eco καταδεικνύει με σαφήνεια, ότι δεν είναι οι νόμοι της φύσης (οι ιδιότητες του ατόμου στην προκειμένη περίπτωση) ή η ανακάλυψή τους από τον άνθρωπο, αυτό που δημιουργεί δυνητικά τον κίνδυνο πυρηνικής καταστροφής, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος ελεύθερα επιλέγει να τους χρησιμοποιεί, να τους εργαλειοποιεί προκειμένου να επιβάλει την θέλησή του. Είναι σημαντικός ο τρόπος που ο συγγραφέας περιγράφει τον τρόπο που λειτουργεί το άτομο, τη δομή του και πως αυτή προάγει την αρμονία, σε αντίθεση με τον άνθρωπο που μέσω της διάσπασης αυτής της αρμονίας, προσπαθεί να επιβάλει τη δυσαρμονία, την κακία, τον πόλεμο.

Πρωταγωνιστής ένας στρατηγός, ένα σπουδαίος στρατηγός όπως συνάγεται από την χρυσοποίκιλτη στολή του, που θησαυρίζει πυρηνικές βόμβες. Όταν όμως οι άνωτεροί του, τού παραγγέλνουν να τις χρησιμοποιήσει, δημιουργώντας τις συνθήκες ενός πολέμου, μια δυσάρεστη έκπληξη για εκείνον, αλλά ευχάριστη για τη ζωή και τους ανθρώπους στη Γη, τον περιμένει. Τα άτομα μέσα στις βόμβες, δείχνοντας ένα είδος αυτοσυνείδησης, αποφάσισαν να τις εγκαταλείψουν, και να μην γίνουν υπαίτια ενός γεγονότος που θα αφήσει πίσω του μόνο χαμό και πόνο. Έτσι όταν οι κούφιες βόμβες πέφτουν στη γη, οι άνθρωποι ανακουφισμένοι βγαίνουν από τα καταφύγιά τους και φυτεύουν λουλούδια μέσα στα άδεια τους κελύφη, ενώ ο άνεργος πια στρατηγός, θα πρέπει να βρει ένα νέο επάγγελμα, ένα επάγγελμα της ειρήνης για να ασχοληθεί. Ευτυχώς, έχει ακόμα τη χρυσοποίκιλτη στολή του! 

(Είμαι σίγουρη ότι σε κάποιους, η ιστορία του Umberto Eco, θα φέρει στο μυαλό την επίσης εξαιρετική αντιπολεμική ιστορία του άλλου σπουδαίου Ιταλού συγγραφέα, του Gianni Rodari, "Όταν οι καμπάνες σταμάτησαν τον πόλεμο". Και σε αυτή την ιστορία, είναι ουσιαστικά η μη αναμενόμενη αντίδραση των "ατόμων" του σιδήρου από το οποίο ήταν κατασκευασμένες οι καμπάνες, που οδήγησαν έναν πόλεμο στο τέλος του και ένα στρατηγό πολύ μακριά από τη γη! )

Αυτό που προκαλεί κατάπληξη ακόμα και σήμερα, είναι η μοναδικά αφαιρετική, μινιμαλιστική, σημειωτική εικονογράφηση του πολυβραβευμένου Evgenio Carmi. Χρησιμοποιώντας την τεχνική του κολλάζ, που συνδυάζει, υφάσματα, ζωγραφική με μολύβι, χρώματα νερού και ρετρό φιγούρες, δημιουργεί ένα πολυεπίπεδο, εικαστικό σύμπαν που επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις και αφήνει ελεύθερη τη φαντασία του αναγνώστη να κάνει τις δικές του αναγωγές σε νοήματα. 

Το βιβλίο δεν κυκλοφορεί πια στην αγορά. Αν το "πετύχετε" σε κάποιο παλαιοβιβλιοπωλείο ή σε κάποια πλατφόρμα πώλησης μεταχειρισμένων, μην χάσετε την ευκαιρία να το αποκτήσετε. 



Σχόλια