Η Άννα και ο Χελιδονάνθρωπος.

Είτε ως ιστορικό μυθιστόρημα, είτε ως ψυχολογικό θρίλερ, είναι σίγουρα ένα συναρπαστικό βιβλίο και ένα από τα καλύτερα που διάβασα μέσα στο 2017.

Η ιστορία της Άννας και του Χελιδονάνθρωπου εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου. Ένα επτάχρονο κορίτσι, η Άννα βρίσκεται ξαφνικά μόνο στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Κρακοβία. Η μητέρα της έχει πεθάνει από χρόνια, ενώ ο πατέρας της, καθηγητής Γλωσσολογίας, συλλαμβάνεται αιφνίδια κατά την επιχείρηση εκκαθάρισης των διανοούμενων στην Πολωνία. Είναι τότε που η Άννα συναντά τον Χελιδονάνθρωπο. 

Η γραφή τριτοπρόσωπη. Κάποιος που δεν αποκαλύπτεται, έχει αναλάβει να μας διηγηθεί σε ύστερο χρόνο την ιστορία τους. Κάποιος που γνωρίζει όλη την ιστορία, αλλά επιλέγει να κρατήσει κρυφές κάποιες διαστάσεις της, εντείνοντας την αγωνία του αναγνώστη για την εξέλιξη αυτής της παράξενης συνάντησης.

Η Άννα και ο Χελιδονάνθωπος είναι διαφορετικοί. Εκείνη είναι παιδί, εκείνος ενήλικας. Εκείνη αθώα, εκείνος κυνηγημένος. Εκείνη εμπιστεύεται, εκείνος κρύβεται. Μοιράζονται όμως ένα χαρακτηριστικό που τους ενώνει: δεν μιλούν μια μόνο συγκεκριμένη γλώσσα, μα μοιράζονται τις γλώσσες πολλών ανθρώπων. Και οι δύο τους, έστω και από διαφορετική αφορμή, έχουν μάθει να αντιλαμβάνονται τον γλωσσικό κώδικα, όχι μόνο σαν μια επικοινωνιακή σύμβαση μεταξύ των ανθρώπων, αλλά σαν εργαλείο που τους επιτρέπει να " ντύνονται " τη γλώσσα που μιλούν.

Η ιστορία τους είναι μια ιστορία καταδίωξης και επιβίωσης. Είναι μια ιστορία εξοικείωσης: με το άγνωστο, με τον πόλεμο, με τον φόβο, την πείνα, το θάνατο. Αλλά είναι και μια ιστορία νίκης. Είναι η νίκη της εμπιστοσύνης στον εαυτό και στον άλλο και η τρανότερη απόδειξη ότι "οι άνθρωποι είναι η μεγαλύτερη ελπίδα στον κόσμο για την επιβίωση άλλων ανθρώπων". Το ταξίδι τους πάνω στον χάρτη είναι κάτι παραπάνω από τα ίχνη τους πάνω στην καμμένη γη που άφησε πίσω του ο πόλεμος. Είναι ο ο δρόμος που ανοίγει η ζωή για να ξεγελά το θάνατο, είναι η απόσταση ανάμεσα σε δύο χέρια που απλώνονται για να συναντηθούν.

Η Άννα μεγαλώνει δίπλα στον Χελιδονάνθρωπο. Μεγαλώνει σκληρά και απότομα. Θα γνωρίσει από νωρίς την απώλεια, την έλλειψη σταθερότητας, θα εκτεθεί σε κινδύνους που θα τραυματίσουν την ψυχή της, θα ξεπεράσει τον εαυτό και την ηλικία της, μα δεν θα χάσει την πίστη της στον άνθρωπο, δεν θα σταματήσει να ελπίζει.

Ο Χελιδονάνθρωπος μαθαίνει κι εκείνος να υπάρχει δίπλα στην Άννα. Μαθαίνει από την αρχή την εμπιστοσύνη και τη φιλία. Μα κυρίως μαθαίνει ότι "η επιβίωση καθ' αυτή δε φτάνει από μόνη της για να συντηρήσει στον ίδιο βαθμό κάθε ζωή". Για να επιβιώσει το σώμα, πρέπει να μπορεί να αναπνέει η ψυχή. Και αυτή ακριβώς την ανάσα θα δώσει η Άννα στον Χελιδονάθωπο. Γητευτής πουλιών, στυγνός δολοφόνος, ευφυής επιστήμονας, φυσιοδίφης, άριστος γνώστης της ανθρώπινης ψυχολογίας, ψυχοπαθής, ρόλοι και πρόσωπα που εναλλάσσονται μέσα στην αφήγηση.

Παρ' όλα αυτά το πρόσωπο του Χελιδονάθρωπου θα μείνει μυστηριώδες και σκοτεινό μέχρι και το τέλος του βιβλίου. Τα μυστικά που κρύβει, η αρρώστια που καταδυναστεύει το μυαλό του, ο λόγος που ζει σαν κυνηγημένος αλλάζοντας συνεχώς ταυτότητες, θα παραμείνουν σκοτεινά, κάτι που αφήνει ανοικτή την ιστορία στη φαντασία του αναγνώστη. Αφήνει όμως ανοικτή και την προοπτική συνέχεια της ιστορίας από τον ίδιο τον συγγραφέα, κάτι που πραγματικά θα ευχόμουν.

Το σίγουρο είναι ότι Γκάβριελ Σαβιτ κατάφερε, με την δεμένη τριτοπρόσωπη γραφή του, τους ζωντανούς διαλόγους τους οποίους ενσωματώνει άψογα στη ροή της αφήγησης, και τον τρόπο που χτίζει σελίδα τη σελίδα το ψυχολογικό προφίλ των ηρώων του, να κάνει την διαφορά με το πρώτο του βιβλίο, που έχει φτάσει να συγκρίνεται με την Κλέφτρα των βιβλίων και το Αγόρι με τη ριγέ πιζάμα. Όχι άδικα. 

Φυσικά η μετάφραση της Αργυρώς Πιπίνη είναι και σε αυτό το βιβλίο εξαιρετική. Είναι ξεκάθαρη, δεν αφήνει αμφιβολίες για εναλλακτικές ερμηνείες, ρέει αβίαστα και σου επιτρέπει, ξεχνώντας ότι διαβάζεις ένα μεταφρασμένο κείμενο, να  βυθιστείς στην μοναδική ατμόσφαιρα του βιβλίου. Πραγματικά δεν ξέρω αν είναι εκείνη που επιλέγει τα έργα που μεταφράζει, ή τα έργα την επιλέγουν!

Διαβάστε το! 

Συγγραφέας: Γκάβριελ Σάβιτ

Μεταφραστής: Αργυρώ Πιπίνη
Eπιμέλεια κειμένου: Ελένη Γεωοργοστάθη

Εκδόσεις: Ψυχογιός

Σειρά: Πυξίδα (για εφήβους και ενήλικες)