Η τύχη του Φάουστο

O Oliver Jeffers έγραψε αυτή την ιστορία το 2015, παίρνοντας αφορμή από ένα ποίημα του Κερτ Βόνεγκατ, γραμμένο τον Μάιο του 2005. Την εικονογράφησε το 2018. Η έκδοση του βιβλίου στην Αγγλία πραγματοποιήθηκε το 2019, ενώ στην Ελλάδα κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 2020, λίγο πριν, λίγο μετά, το ξέσπασμα της πανδημίας. Μιας πανδημίας που ήρθε να κλονίσει συθέμελα την αίσθηση παντοδυναμίας του σύγχρονου ανθρώπου στον εαυτό και τα επιτεύγματά του και να καταδείξει περίτρανα την επίφαση της εξουσίας του πάνω στη φύση. Ιδανική, ίσως και τραγική συγκυρία! 

Η ιστορία του Oliver Jeffers, λιτή κειμενικά, αποτελεί ένα εικονογραφημένο φιλοσοφικό δοκίμιο για την έννοια της εξουσίας και τη δύναμη της φύσης. Πρωταγωνιστής ο Φάουστο. Ένας μεσήλικας, που παραπέμπει εικονογραφικά στο ανθρωπάκι της Μονόπολης, (με ό,τι αυτό συνειρμικά φέρνει στο μυαλό του καθενός), που αποφασίζει ότι όλα όσα τον περιτριγυρίζουν είναι δικά του και βγαίνει προς επιθεώρησή τους. 
Δεν ξέρω αν οφείλεται στις θεολογικές σπουδές μου, αλλά σε αυτή τη "βόλτα" του Φάουστο, είδα την αρχέγονη βόλτα του Αδάμ, που προσκεκλημένος του ίδιου του Δημιουργού, βγαίνει προς γνωριμία και ονοματοθεσία της κληρονομιάς, που ο Δημιουργός του εμπιστεύτηκε, να τηρεί και να φυλάσσει...Πόση απόσταση και πόση ειρωνεία... 

Ο άνδρας λοιπόν, συναντά διαδοχικά, ένα λουλούδι, ένα πρόβατο, ένα δέντρο, ένα αγρό, ένα δάσος, μια λίμνη και ένα βουνό. Με περισσότερη ή λιγότερη ευκολία, με περισσότερη ή λιγότερη αδιαφορία, κάθε ένα από αυτά αποδέχεται την "κατάκτησή" του από τον άνθρωπο. Με περισσή περηφάνεια πια και ακόμα μεγαλύτερη αλαζονεία, ο άνθρωπος ξεκινά για την τελική του κατάκτηση: την θάλασσα... 

"Τη θάλασσα τη θάλασσα ποιος θα μπορέσει να την εξαντλήσει", αναρωτιέται ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης... 
Στη συνάντηση του ανθρώπου με τη θάλασσα, υπάρχει μόνο ένας νικητής και αυτός είναι η ίδια η ζωή. Η θάλασσα, αιώνιο σύμβολο και απαρχή της ζωής, αποκτά ακριβώς αυτό τον συμβολικό, αρχέγονο χαρακτήρα στην ιστορία του Jeffers. Γιατί αλήθεια, την ζωή με τον ατελεύτητο ρου της, ποια αλαζονεία, ποιου ανθρώπου, είναι ικανή να την υποτάξει; 
Ο άνθρωπος συχνά κάνει το λάθος να ταυτίζει την έννοια της ζωής με την ύπαρξη του είδους του. Μα γελιέται. Ο Jeffers καθιστά σαφές, ότι η ζωή είναι απείρως μεγαλύτερη από τον άνθρωπο. Και παντελώς ανεξάρτητη από την δική του ύπαρξη ή ανυπαρξία. Η ζωή περιέχει όλο τον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος δεν περιέχει, ούτε εξαντλεί τη ζωή στο πρόσωπό του. Τα πρόσωπα, όσο σπουδαία και ισχυρά κι αν είναι, δεν αναχαιτίζουν τη ζωή με το φυσικό τους τέλος. Η απώλεια, μπορεί να σημάνει μια στάση στον προσωπικό μας χωροχρόνο, αλλά είναι ασήμαντη για την ίδια τη ζωή. Η ζωή είναι φτιαγμένη να προχώρα και η τραγικότητα του ανθρώπου είναι ότι το γνωρίζει, έστω κι αν κάποιοι, κάποτε, μοιάζει να το ξεχνούν, καθιστώντας εαυτούς γελοίους ή και πρόσκαιρα επικίνδυνους. Οι όποιες ιδέες μεγαλείου , η μεγαλομανία, δεν είναι παρά απόπειρα υπέρβασης της ανυπέρβλητης ανθρώπινης θνητότητας, καταδικασμένη να αποτύχει. 
Αν ο άνθρωπος έχει τρόπο να φροντίσει την υστεροφημία του, σίγουρα δεν θα το πετύχει με τη συσσώρευση υλικών αγαθών, που καταντά αυτοσκοπός κενός νοήματος. Αν υπάρχει τρόπος να διασώσει κάτι από την Ανθρωπιά του στην πορεία της ζωής, είναι ίσως μόνο μέσω της τέχνης και της υπηρεσίας ενός σκοπού που υπερβαίνει την ατομική του ύπαρξη. 

 Γεγονός είναι ότι ο Oliver Jeffers πέτυχε να μας δώσει με το ξεχωριστό συγγραφικό και εικονογραφικό του ταλέντο ένα έξοχο, υπαρξιακό έργο, που καταφέρνει να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για την τύχη του είδους μας, και που φυσικά ξεπερνά την όποια βιβλιογραφική ή ηλικιακή κατάταξη προσπαθήσει κανείς. 

 Συγγραφέας - Εικονογράφος: Oliver Jeffers 
 Εκδόσεις: Ίκαρος

Σχόλια