"Δεν θα σιωπήσουμε ποτέ" Οι προκηρύξεις του Λευκού Ρόδου (1942 - 1943)

Είναι μέρες τώρα που διαβάζω και ξαναδιαβάζω τις προκηρύξεις, που γράφω και σβήνω. Που προσπαθώ να αρθρώσω λόγο μπροστά σε αυτό το ορμητικό ποτάμι θάρρους, αλήθειας και σθένους, μα οι λέξεις μου είναι πολύ μικρές, πολύ τετριμμένες για να εκφράσουν το συναίσθημα που γεννά στον αναγνώστη, η ανάγνωση των κειμένων του Λευκού Ρόδου, των παιδιών που "δεν καταδέχτηκαν να σιωπήσουν και λογάριασαν την εναντίωσή τους στον Χίτλερ ως μονόδρομο για μια πυρακτωμένη περηφάνια, για μια αξιοπρέπεια που αποδίδεται με αντίτιμο τον βέβαιο θάνατο."

Τα έχει πει άλλωστε όλα στον τόσο ουσιαστικό πρόλογο της έκδοσης ο Θανάσης Τριαρίδης. Έχει μιλήσει για εκείνους που συναίνεσαν σιωπώντας, για τη μνήμη του παραδείγματος που είναι εξακολουθητικά πολλαπλασιαστική, για τη διάπυρη στάση ζωής που ξεπερνά τις ιστορικές συνθήκες που την γέννησαν, για την σπαρακτική κραυγή, εκείνο το απροσπέραστο "είμαστε ένοχοι, ένοχοι, ένοχοι,..." που έρχεται στο σήμερα σαν διιστορική υπενθύμιση για τον πυρήνα της ανθρώπινης φύσης: σε κάθε ολέθρια πλειοψηφία ενός τερατώδους "Λαού" που συναινεί στην τελετουργία του φόνου, θα υπάρχει μια ελάχιστη (ασήμαντη αριθμητικά, αλλά μέγιστη παραδειγματικά) μειοψηφία που θα κραυγάζει για το παροντικό έγκλημα. 

Το Λευκό Ρόδο, αυτή η μικρή ομάδα φοιτητών του Πανεπιστημίου του Μονάχου, συγκροτούν μεσούντος του Β' Παγκοσμίου πολέμου, την πλέον εμβληματική αντιναζιστική οργάνωση της Γερμανίας. Από τον Ιούνιο του 1942 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1943 η ομάδα έγραψε, τύπωσε και μοίρασε στον προαύλιο του πανεπιστημίου, αλλά και διέσπειρε ταχυδρομικά έξι προκηρύξεις εναντίωσης στο ναζιστικό καθεστώς, επιχειρώντας να αφυπνίσει το Γερμανικό λαό, για τα συντελούμενα εγκλήματα. Την ημέρα που ακολούθησε το μοίρασμα της τελευταίας προκήρυξης, τέσσερα από τα μέλη της οργάνωσης συνελήφθησαν και με συνοπτική δίκη - παρωδία, οδηγήθηκαν στην λαιμητόμο λίγες μόνο μέρες αργότερα. Την ίδια τύχη είχαν αργότερα μέσα στον ίδιο χρόνο και τα υπόλοιπα μέλη του πυρήνα της οργάνωσης.

Παρά την ύστερη αναγνώριση της δράσης του Λευκού Ρόδου, της οποίας οι προκηρύξεις αξίζει να αναφέρουμε ότι  εδώ και δεκαετίες διδάσκονται σε όλες της βαθμίδες της Γερμανικής εκπαίδευσης,  "η ιστορία του Λευκού Ρόδου, όχι μόνο δεν μπορεί να γίνει επ΄ουδενί "πλυντήριο" για την τεράστια ευθύνη ενός λαού και μιας κοινωνίας που ανέδειξαν και συμπορεύτηκαν με τον Χίτλερ, αλλά αντιθέτως πολλαπλασιάζει και υπογραμμίζει σε ένα εφιαλτικό βάθος αυτή την ευθύνη."

Οι προκηρύξεις του Λευκού Ρόδου, αποτελούν το πρώτο βιβλίο της σειράς " Για έναν νέο ανθρωπισμό" των εκδόσεων Πατάκη, που φιλοδοξεί να παρουσιάσει φιλοσοφικά, και πολιτικά κείμενα καθώς και μαρτυρίες και ντοκουμέντα με μοναδικό (αλλά κεντρικό) κοινό σημείο τους την πολιτισμική ή και ηθική αντιπρόταση στις κυρίαρχες κουλτούρες της βίας, της εκδίκησης, του μίσους, και του τελετουργικού του φόνου, που στα θεμελιακά πολιτισμικά αφηγήματα παρουσιάζονται ως "ιστορική νομοτέλεια". 

Στους παρακάτω συνδέσμους θα βρείτε ενδιαφέροντα άρθρα που έχουν γραφεί με αφορμή την έκδοση, την πρώτη στα ελληνικά σε μετάφραση Θοδωρή Τσομίδη,  των προκηρύξεων του Λευκού Ρόδου. Απόσπασμα από το βιβλίο διαθέσιμο εδώ.  Και η ταινία που αφορά τη δίκη/παρωδία της Σόφι Σολ εδώ.

Ο Αναγνώστης - Μαρίζα Ντεκάστρο

Βιβλιοπωλείο Πατάκη - Μάνος Κοντολέων

Καθημερινή - Σταύρος Ζουμπουλάκης

LarissaNet - Άγγελος Πετρουλάκης


Σχόλια